Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε ως στόχο μέχρι το 2030 τη συμμετοχή τουλάχιστον του 60% των ενηλίκων κάθε χρόνο σε προγράμματα εκπαίδευσης/κατάρτισης
Ένας από τους σημαντικότερους αναπτυξιακούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2030 είναι η Εκπαίδευση Ενηλίκων, όπως σαφώς διαφαίνεται από την Ευρωπαϊκή Ατζέντα που υποστηρίζει την ανάγκη αύξησης της συμμετοχής των ενηλίκων σε προγράμματα τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ατζέντα πέρα από την ιδιαίτερη έμφαση που δίνει στα προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων και απόκτησης νέων και στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο πιστοποίησης αυτών, εστιάζει και στην απόκτηση οριζόντιων και ψηφιακών δεξιοτήτων αλλά και δεξιοτήτων ζωής με γνώμονα την ταχύτερη ένταξη στην αγορά εργασίας αλλά και την προσωπική ανάπτυξη και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
"Ένα εύλογο ερώτημα για τη χώρα μας αφορά την ταχύτητα με την οποία θα έπρεπε να υλοποιηθούν προγράμματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, ώστε να υπάρχει ελπίδα να προσεγγίσουμε σταδιακά τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο".
Η ατζέντα αυτή δεν είναι τυχαία. Ακολουθεί την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πεδίο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων τα τελευταία τουλάχιστον 10 έτη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει μάλιστα δημιουργήσει μία ομάδα εργασίας για την Εκπαίδευση Ενηλίκων στην οποία συμμετέχουν εμπειρογνώμονες, εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων και η κοινωνία των πολιτών προκειμένου να επιτευχθεί η ανταλλαγή καλών πρακτικών στο πεδίο, μέσω της γνωστής πλέον σε όλους ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ευρώπη, EPALE.
"Η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σταθερά στις τελευταίες 3-5 θέσεις των Ευρωπαϊκών χωρών αναφορικά με τη συμμετοχή των ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης"
Στη χώρα μας, όπως είναι ήδη γνωστό, ο φορέας που από πλευράς πολιτείας ασχολείται με την Εκπαίδευση Ενηλίκων είναι η Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) και ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ), φορέας επίσης εποπτευόμενος από το ΥΠΑΙΘ.
Η αξία της παρέμβασης των επίσημων αυτών φορέων είναι αδιαμφισβήτητη.
Είναι, επίσης, γνωστό ότι τα προγράμματα άτυπης και μη τυπικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Ενηλίκων έχουν υλοποιηθεί από εύρος φορέων και από τους Κοινωνικούς Εταίρους.
Ωστόσο, η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σταθερά στις τελευταίες 3-5 θέσεις των Ευρωπαϊκών χωρών αναφορικά με τη συμμετοχή των ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Συγκεκριμένα, το 2019 το ποσοστό συμμετοχής των ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης έφτασε μόλις στο 3,9% όταν ο αντίστοιχος κοινοτικός μέσος όρος ήταν ήδη στο 11,3%.
Αυτό διαφαίνεται ακόμα περισσότερο αν προβούμε σε σύγκριση με Σκανδιναβικές χώρες, όπως η Σουηδία, στις οποίες το ποσοστό συμμετοχής των ενηλίκων στην εκπαίδευση αγγίζει το 30,4%.
Στη Φινλανδία μάλιστα, που αποτελεί παράδειγμα για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες, περισσότεροι από τρία εκατομμύρια ενήλικες, δηλαδή σχεδόν το 85% του πληθυσμού της χώρας, έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, ενώ σύμφωνα και με πρόσφατα δεδομένα του 2018, η συμμετοχή των ενηλίκων ηλικίας 18-64 ετών σε τέτοια προγράμματα ανήλθε στο 50%, ξεπερνώντας δηλαδή τους 1.6 εκατομμύρια πολίτες.
Επιπλέον, υπάρχει και ένα ακόμη σημαντικό ποιοτικό δεδομένο: Η διά βίου μάθηση στη χώρα μας έχει ταυτιστεί με την κατάρτιση, την επιμόρφωση, τα σεμινάρια, τη βεβαίωση που κάπου μοριοδοτείται ή κάπου θα την χρειαστεί ο κάτοχος, αποδίδοντας στη δια βίου μάθηση μια εικόνα εξαναγκαστικής διαδικασίας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, ένα εύλογο ερώτημα για τη χώρα μας αφορά την ταχύτητα με την οποία θα έπρεπε να υλοποιηθούν προγράμματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, ώστε να υπάρχει ελπίδα να προσεγγίσουμε σταδιακά τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Για να υλοποιηθούν όμως τα προγράμματα αυτά, κατά κύριο λόγο, χρειάζεται η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και στην προετοιμασία κατάλληλα εκπαιδευμένων στελεχών που θα μπορούσαν να μετουσιώσουν τις ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές σε πράξη.
Το ρόλο της εκπαίδευσης αυτών των στελεχών δεν μπορεί παρά να αναλάβουν τα ΑΕΙ της χώρας και φυσικά το ΕΚΠΑ ως κεντρικό πανεπιστήμιο με έδρα την Αθήνα όπου και βρίσκεται το μεγαλύτερο ποσοστό του έμψυχου δυναμικού. Στην περίπτωση της Εκπαίδευσης Ενηλίκων δεν μπορεί να υπάρχει κανενός είδους δίλημμα για τη σημασία δημιουργίας τόσο Μεταπτυχιακών όσο και Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών στο πεδίο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
Εξάλλου, αντίστοιχα Προγράμματα Σπουδών σε προπτυχιακό επίπεδο υπάρχουν στη Φινλανδία, την Ιρλανδία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, κλπ. (π.χ. University of Education-Freiburg, Πανεπιστήμιο Maynooth, Teacher’s College στο Columbia University, Virginia Tech-College of Liberal Arts and Human Sciences, Kalmanovitz School of Education, Saint Mary’s College of California).
Όταν, ενώ αρχικά στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν το 15% των ενηλίκων ηλικίας 25-64 ετών να συμμετέχουν σε προγράμματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, σήμερα με πρόσφατη απόφασή της (4 Μαρτίου 2021) [1] , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε ως στόχο μέχρι το 2030 τη συμμετοχή τουλάχιστον του 60% των ενηλίκων κάθε χρόνο σε προγράμματα εκπαίδευσης/κατάρτισης.
Η σαφής θέση και προοπτική που δίνει η Ευρώπη συνδέεται με μία δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτική κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη.
Με βάση αυτές τις εξελίξεις, η δημιουργία Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών στην Εκπαίδευση Ενηλίκων μοιάζει μονόδρομος, καθώς θα οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας ομάδας στελεχών της εκπαίδευσης, οι οποίοι θα διαχειριστούν τις προκλήσεις και τις αλλαγές, θα σχεδιάσουν τομείς και παρεμβάσεις και θα συμβάλλουν στην ουσιαστική αναβάθμιση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των ενηλίκων.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του ΕΚΠΑ δεν μπορεί παρά να είναι κομβικός.
Το ΕΚΠΑ ως κεντρικό και πρωτοπόρο πανεπιστήμιο έχει ήδη αναπτύξει σειρά προγραμμάτων για την Εκπαίδευση Ενηλίκων και έχει ιδρύσει το καινοτόμο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση της Σχολικής Μονάδας και Διά Βίου Μάθηση» (ΦΕΚ ίδρυσης 4150/21.9.2018 τ. Β΄), το οποίο απονέμει Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ) σε δύο ειδικεύσεις, εκ των οποίων η μία αφορά την ειδίκευση «Εκπαίδευση Ενηλίκων. Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».
Η ανάγκη λειτουργίας του Μεταπτυχιακού αυτού Προγράμματος Σπουδών δικαιώνεται στην πράξη από τον αριθμό των αιτημάτων φοίτησης που προσελκύει σε κάθε προκήρυξη.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει.
Αρκούν τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών για να καλύψουν τις ανάγκες εκπαίδευσης εκπαιδευτών και εξειδικευμένων στελεχών που θα χρειαστεί να υλοποιήσουν προγράμματα διά βίου μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων στη χώρα;
Οι ανάγκες είναι ανοικτές και πολλές.
Η σύγχρονη Εκπαίδευση Ενηλίκων αποτελεί ζητούμενο τόσο για την ενθάρρυνση απόκτησης νέων γνώσεων και την καταπολέμηση κάθε μορφής αποκλεισμού όσο και για την ενίσχυση της καινοτομίας, της ψηφιακής ένταξης, της επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης πράσινης ανάπτυξης.
Η Σχολή Επιστημών της Αγωγής του ΕΚΠΑ μπορεί να διασφαλίσει την προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης με την αξιοποίηση σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων που αποτελούν το εχέγγυο για την επιτυχία του εγχειρήματος αλλά και την αναγνώριση, επικύρωση και τεκμηρίωση της μη τυπικής εκπαίδευσης, που έχει τονιστεί επανειλημμένως από διάφορους φορείς [2] .
Σε αυτό το πνεύμα, η Σχολή Επιστημών της Αγωγής του ΕΚΠΑ έχει ήδη καταθέσει στην ΕΘΑΑΕ, την πρότασή της για ένα νέο για τον ακαδημαϊκό χάρτη της Ελλάδας και ιδιαίτερα πρωτοποριακό Τμήμα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, που επιδιώκει την ανάπτυξη σε νέα πεδία.
Η πρόταση του ΕΚΠΑ στηρίζεται σε συγκεκριμένα ακαδημαϊκά κριτήρια και περιλαμβάνει την απαιτούμενη μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, που περιγράφει την εξέλιξη του προτεινόμενου Τμήματος.
Είναι στην κρίση πλέον των αρμόδιων οργάνων εάν το προτεινόμενο Τμήμα Προπτυχιακών Σπουδών Εκπαίδευσης Ενηλίκων του ΕΚΠΑ θα προχωρήσει προς τη σωστή κατεύθυνση ή θα αποτελέσει μία άλλη χαμένη ευκαιρία για τη χώρα μας.
[1] Πηγή: https://epale.ec.europa.eu/en/content/european-pillar-social-rights-turn...
[2] Ενδεικτικά:
Συμβούλιο της Ευρώπης: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32012H1222(01)&from=FR,
CEDEFOP: https://www.cedefop.europa.eu/files/etv/Upload/Information_resources/Boo...
ΟΟΣΑ: http://www.eucen.eu/sites/default/files/OECD_RNFIFL2010_Werquin.pdf,
UNESCO: https://uil.unesco.org/lifelong-learning/recognition-validation-accredit...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου